Mua được một đôi giày đẹp đắt tiền nhưng lại không vừa với chân bạn thì cũng chẳng có giá trị gì. Bởi bạn không thể vì đôi giày đó mà hy sinh đi đôi chân mình được, do đó một đôi giày chật thì tốt nhất là không nên mang bởi nó gây ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe của bạn.
- Theo
một điều tra ở Mỹ năm 2003, hơn nửa số ca bệnh lý bàn chân có nguyên nhân là
mang giày dép không phù hợp (về kiểu dáng, kích cỡ, mục đích, chất liệu...).
Trong đó, 1/3 phải phẫu thuật, 1/5 dùng biện pháp khác. Số còn lại phải chịu
đựng đau đớn mà không tìm cách hoặc biết cách giải quyết.
Bệnh lý do mang giày không phù hợp với hình
dạng bàn chân
Việc mang giày không tương thích với hình dạng bàn chân có thể gây đau ở các
vùng khác nhau như gót, cổ chân, các ngón; thậm chí ở cẳng chân, khớp gối hoặc
vùng thắt lưng do làm tăng áp lực đến các cơ bắp. Có thể dễ dàng nhận biết là
mình đã mang giày không thích hợp khi có các nốt chai bất thường xuất hiện ở
gót chân, vùng bàn chân tiếp giáp các ngón, trên mặt lưng các ngón chân... Các
nốt chai này lâu ngày có thể bị loét hay nhiễm trùng và đặc biệt nguy hiểm đối
với người mắc bệnh tiểu đường.
Người thường xuyên mang giày cao gót, nhất là
kiểu mũi nhọn, thường bị bệnh lý viêm lớp cân mạc lòng bàn chân do bị căng giãn
quá mức, hoặc viêm và biến dạng khớp ngón chân cái và ngón út (thành một góc
nhọn). Tình trạng tăng cân quá mức sẽ làm bệnh tiến triển nhanh và nặng hơn.
Ngoài ra, khi mang dép hay giày quá rộng, do
bị cọ xát thường xuyên hoặc bàn chân lỏng lẻo không được giữ chắc trong giày
nên chân dễ bị viêm, chấn thương (như bong gân). Các đầu ngón chân sẽ quặp
xuống như ngón chân chim vì phải gắng sức để bấu chắc vào mặt đất khi di chuyển.
Người ta còn thấy có mối liên quan giữa chứng
thoái hóa khớp gối và những phụ nữ thường xuyên mang giày cao gót trên 5 cm.
Các bệnh do sử dụng giày không đúng mục đích
Việc sử dụng giày không phù hợp (như dùng giày thông thường để chạy bộ, giày
tập thể dục trong nhà để đá bóng) hoặc buộc dây giày quá chặt, quá lỏng sẽ
khiến chân bị đau, dễ té ngã, chấn thương, gãy xương do mỏi, viêm hay tổn
thương các gân và dây chằng.
Bệnh lý do nguyên phụ liệu
Móng chân có thể bị teo hoặc ăn sâu trong khóe, bị nhiễm nấm do giày ẩm ướt,
kém thoáng khí, chàm dị ứng do dị ứng với nguyên liệu chế tạo giày. Nguyên liệu
nếu quá thô cứng sẽ làm tổn thương da trực tiếp, nếu quá mềm sẽ không bảo vệ
được da trước các tác nhân gây hại bên ngoài. Một số nguyên phụ liệu gây kích
ứng da.
Nguyên liệu kém thoáng khí, kém hút ẩm hay có
nhiều khoang lỗ nhỏ có thể là ổ chứa vi trùng hay vi nấm, dễ tạo mùi hôi.
Bệnh lý do giày ở các đối tượng đặc biệt
- Trẻ em: Giày dép không phù hợp sẽ cản trở sự hoạt động và phát triển của
cơ bắp, từ đó có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của khung xương.
- Người cao tuổi: Thường có vấn đề về
mắt và xương khớp nên dễ bị trượt ngã, chấn thương.
- Người bệnh tiểu đường: Bệnh lý bàn
chân tiểu đường do biến chứng thần kinh, dễ bị nhiễm trùng khi bị vết thương
ngoài da.
Một đôi giày tốt phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau:
- Tôn trọng một số quy tắc về kỹ thuật trong
thiết kế và sản xuất.
- Nguyên vật liệu an toàn, ít kích ứng, hút
ẩm tốt; đủ độ cứng chắc để bảo vệ nhưng cũng đủ mềm, nhẵn để không gây tổn
thương da (các nguyên vật liệu tự nhiên như da được coi là tốt nhất)
- Đế cứng chắc, có độ bám.
- Ít trơn trượt.
- Có kèm các phụ liệu như miếng lót đế, chêm
hay đệm mũi và gót.
- Với trẻ em lứa tuổi mới tập đi, giày phải
thật mềm, chỉ cho trẻ đi trên thảm êm trong nhà. Ở tuổi đi học, đế cứng và dày
hơn nhưng phải thật dẻo để phù hợp với sự hiếu động của trẻ.
- Với bệnh nhân tiểu đường, viêm khớp mãn
tính, nên chọn giày mềm, êm, thật vừa vặn và có hình dạng thích hợp, nhất là
khi đã có biến dạng bàn chân.
- Với người chơi thể thao, đế giày phải dẻo,
dày, vừa vặn, ôm sát vùng cổ chân, có giảm xóc, dây buộc vừa phải.
Một số vấn đề cần lưu ý về sử dụng giày dép
Đa số mọi người đều nghĩ rằng bàn chân mình
không thay đổi sau tuổi dậy thì và luôn mang tronđầu một con số cố định cho
cỡ chân của mình. Ở Mỹ, 25% số người được phỏng vấn không hề nhớ mình đã tự đo
hay được đo cỡ chân lần cuối cùng lúc nào. Vì vậy, có đến 72% không mang đúng
cỡ giày. Trong khi đó, các khảo sát cho thấy khoảng 4-7% dân số cần mang những
loại giày đặc biệt phù hợp với hình dạng bàn chân của mình. Cỡ giày đúng với
bàn chân phải được lưu ý cả về chiều dọc lẫn chiều ngang của bàn chân như sau:
- Chiều dài: Đo từ gót đến ngón dài nhất
+ 2/3 cm.
- Chiều ngang: Phần rộng nhất của giày
ứng với số đo từ ngón cái đến ngón út ở đoạn tiếp giáp giữa các ngón với phần
mu bàn chân.
- Chiều cao gót không được quá 5 cm, chiều rộng
gót 2 cm, góc sườn (độ dốc) vừa phải, phần mũi giày có độ hếch hợp lý với bước
chân đi.
Nên đi mua giày vào buổi chiều. Kiểm tra độ
chắc và co giãn của đế bằng cách gập và vặn vùng này. Thay đổi giày ít nhất 2
ngày/lần. Nên để giày ở nơi thoáng khí ít nhất 8 tiếng trước khi cất vào tủ hay
hộp. Thay tất mỗi ngày.
Bỏ những đôi giày gây đau chân. Giữ vệ sinh
tốt cho bàn chân, rửa chân và thường xuyên giữ chân khô ráo.